Beşikçilik
Hızlı sanayileşme nedeniyle,
geleneksel malzemelerin yerini sanayi ürünlerinin aldığı günümüzde beşik
ve beşikçilik sona ermek üzere olan araç ve zanaatlar içerisine
girmiştir. Ahşap beşiğin ve beşikçiliğin gelecek birkaç yıl içerisinde
tarihin karanlığına gömülmesi kaçınılmaz gibi görünmektedir.
BEŞİK:
Beşik ,Türkçe bir kelime olup: “Süt çocuklarını yatırmaya ve sallayarak uyutmaya yarayan, tahta ve demirden yapılmış sallanır bir çeşit küçük karyola” anlamına gelmektedir.
Beşik yapan ustaya ve satan kişiye beşikçi denir. Beşik ana kucağından sonraki yuvadır. Hayata başlangıçtır. Buradan başlayan hayat, mezara kadar sürüp gider. O yüzden insan ömrü anlatılırken: “beşikten mezara kadar” denilir. Çok eskiden beri tanıdığını anlatmak için “beşiğini sallamak” deyimi kullanılmaktadır.
Beşik, bazı şekil ve malzeme farklılıklarıyla dünyanın her bölgesinde kullanılmaktadır. Asıl amaç çocuğun sallanması, sallanarak rahat yatması ve rahat uyuması olduğu için yapı bakımından genellikle birbirilerine benzerler.
Genellikle sallanmayı sağlayan iki kasnak, iki kasnağı birbirine bağlayan kollar ve tekne biçiminde bir yataktan / yatak yerinden oluşmaktadır.
Sallanmayı sağlayan kasnakların yerine bazı yörelerde yarım ay şeklinde ayaklar kullanılmaktadır. Beşik iki yana sallanır ve bu şekilde bebeğin uyuması kolaylaşır.
Hemen hemen bütün beşiklerde üstte mutlaka ana bir kol bulunmaktadır. Çocuğu olumsuz dış etkilerden korumak, ışığın rahatsız etmesini engellemek için bu ana kolun üzerine işlemeli örtü, kilim vb. örtülür.
Beşiklerde görülen farklılıklar coğrafya ve yaşam biçiminden kaynaklanmaktadır. Örneğin Yörüklerde çocuklar sırtta taşındığı için, beşik pek kullanılmaz. Onun yerine hafif, pratik ve basit araçlarla ihtiyaç karşılanır.
Beşik yapımında; işlemesi kolay ve dayanıklı ağaçlar tercih edilmekle birlikte, daha çok “abanoz, ceviz, servi, kestane, kızılağaç, kayın” vb. ağaçları kullanılmaktadır.
Beşiğin en önemli özelliği, bebek ve çocuklar için son derece güvenli olmasıdır.
Hangi şartta olursa olsun, çocuğa zarar vermeyecek bir yapıda ve çocuğu yaralamayacak bir biçimde yapılmaktadır. Beşiğin bütün malzemeleri yuvarlak veya ovaldir. Hiçbir parçasının kesici veya delici özelliği yoktur. İnsan vücudunu herhangi bir biçimde yaralayacak parçası bulunmamaktadır.
Fotoğraf: Osmanlı Dönemi ağaç beşik
BEŞİK:
Beşik ,Türkçe bir kelime olup: “Süt çocuklarını yatırmaya ve sallayarak uyutmaya yarayan, tahta ve demirden yapılmış sallanır bir çeşit küçük karyola” anlamına gelmektedir.
Beşik yapan ustaya ve satan kişiye beşikçi denir. Beşik ana kucağından sonraki yuvadır. Hayata başlangıçtır. Buradan başlayan hayat, mezara kadar sürüp gider. O yüzden insan ömrü anlatılırken: “beşikten mezara kadar” denilir. Çok eskiden beri tanıdığını anlatmak için “beşiğini sallamak” deyimi kullanılmaktadır.
Beşik, bazı şekil ve malzeme farklılıklarıyla dünyanın her bölgesinde kullanılmaktadır. Asıl amaç çocuğun sallanması, sallanarak rahat yatması ve rahat uyuması olduğu için yapı bakımından genellikle birbirilerine benzerler.
Genellikle sallanmayı sağlayan iki kasnak, iki kasnağı birbirine bağlayan kollar ve tekne biçiminde bir yataktan / yatak yerinden oluşmaktadır.
Sallanmayı sağlayan kasnakların yerine bazı yörelerde yarım ay şeklinde ayaklar kullanılmaktadır. Beşik iki yana sallanır ve bu şekilde bebeğin uyuması kolaylaşır.
Hemen hemen bütün beşiklerde üstte mutlaka ana bir kol bulunmaktadır. Çocuğu olumsuz dış etkilerden korumak, ışığın rahatsız etmesini engellemek için bu ana kolun üzerine işlemeli örtü, kilim vb. örtülür.
Beşiklerde görülen farklılıklar coğrafya ve yaşam biçiminden kaynaklanmaktadır. Örneğin Yörüklerde çocuklar sırtta taşındığı için, beşik pek kullanılmaz. Onun yerine hafif, pratik ve basit araçlarla ihtiyaç karşılanır.
Beşik yapımında; işlemesi kolay ve dayanıklı ağaçlar tercih edilmekle birlikte, daha çok “abanoz, ceviz, servi, kestane, kızılağaç, kayın” vb. ağaçları kullanılmaktadır.
Beşiğin en önemli özelliği, bebek ve çocuklar için son derece güvenli olmasıdır.
Hangi şartta olursa olsun, çocuğa zarar vermeyecek bir yapıda ve çocuğu yaralamayacak bir biçimde yapılmaktadır. Beşiğin bütün malzemeleri yuvarlak veya ovaldir. Hiçbir parçasının kesici veya delici özelliği yoktur. İnsan vücudunu herhangi bir biçimde yaralayacak parçası bulunmamaktadır.
Fotoğraf: Osmanlı Dönemi ağaç beşik
Yorum Gönder